Басты бет/ Салттар мен ғұрыптардың заттық әлемі / Зат киеліліктің нышаны және таратушысы ретінде /Құмалақ
Артқа

Құмалақ

 

 

Шамандық және тұрмыстық әйелдер киелі тәжірибесінің ғұрыптық атрибуттарының бірі құмалақ (әдетте қойдың құмалақтары) болды, ал қазіргі таңда көбінесе бұршақ жиі кездеседі. Олардың саны 41 дана, осы құмалақтардың әртүрлі комбинациялары бойынша олар болашақты, кез келген оқиғалардың нәтижесін болжаған. Мамандардың пайымдауынша, барлығы 64 сәуегейлік нышан бар және бұл болжау жүйесі бейнелі түрде «тағдыр айнасы» деп аталады [21]. Көріпкелдіктің бұл әдісі Еуразия аумағында отырықшы және көшпелі халықтар арасында кең таралған.

 
Дәстүрлі мәдениеттердегі көріпкелдік семиотикасын қарастыра отырып, Н.И. Бондарь бұл сәуегейлік тағдырдың бетбұрыс сәтінде, олардың әрекеттерін түзетуге мүмкіндік беретін ақпаратқа жүгінгенін атап өтеді. Сәуегейлік процесінде ақпарат басқа әлемдердің (адамзаттық емес кеңістіктердің) тұрғындарынан келді, олармен байланыс орнату қажет болды. Сондай құралдардың бірі – сәуегейлік [4].

 
Сәуегейлік кодтардың әртүрлі түрлері бар (ауызша, заттық, дыбыстық және т.б.). Бұл жағдайда құмалақтардағы сәуегейлік, ең алдымен, сандар мен олардың комбинациялары бойынша болжам жасауға мүмкіндік беретін сандық кодты білдіреді. Бұл сәуегейлік алгоритмінің неғұрлым егжей-тегжейлі семиотикалық қарастыру кем дегенде екі деңгейге негізделген: шартты белгілер және аудармашы таңбалар.

Шайгозова Ж.Н., Наурзбаева А. Б.
Краткая энциклопедия знаков и символов казахской культуры.
Алматы: КазНИИК, 2023.
Скачать
.