Дүние жүзінің барлық дерлік мәдениеттерінде ақ түс қасиетті болып саналады және құдайдың бастамасын, киелілікті, тазалықты, даналықты бейнелейді және ежелден қастерленіп келеді. Оны поэтикалық түрде «ана түс» деп атайды, одан басқалары тараған. Көне Мысырда ақ түс қайта туылумен және жерлеу культімен байланысты болды, ал ежелгі Римде ол мәртебе саналып, тек ақсүйектер мен жоғары билік өкілдері осы түсті киім киген.
Түркі-моңғол халықтарында ақ түспен байланысты наным-сенімдердің, тыйымдардың, халықтық жоралғылардың, ырымдардың барлық түрлері бар. Бәрінен бұрын, бұл төгуге болмайтын және шартты түрде «ақ» (ақ ас/ ақ тағам) деп аталатын сүт пен сүт өнімдеріне қатысты. Сүт/қымыз – Наурыз рәсіміндегі «ақ көбейсін!» немесе «ақ мол болсын!» дәстүрінің қатысушысы», сонымен қатар, онымен заттарды / бұйымдарды, яғни байрақты, жаңа кілемді және т. б. бүркиді.
Аққа деген ерекше көзқарас ғұрыптық салада көрінеді, яғни таңдаулы ханды ақ киізге көтеру, үйлену тойында жас жұбайларды оған отырғызу және т. б. Құрбандық ретінде ақ/ақшыл түсті жануарларға басымдық берілген, ал ақ түсті құстар – аққу, бозторғай және т. б. қол сұғылмайтын қасиетті дәрежеге көтерілген.
Қазақтарда ақ түс дұрыс жағымды, тазалықты білдіреді деген пікір әлі күнге дейін бар. Мысалы, ақ көңіл (жарқын), ақ жүрек (мейірімді), ақ ниет (жақсы тілек) және т. б. Кейбір жағдайларда ақ киеліліктің, құрметтің, мойындаудың белгісі ретінде әрекет етеді: ақ түйенің қарны жарылу (жақсы хабар), ақ тілеу (таза тілек), ананың ақ сүті, ақсақал, ақ жаулық және т. б.
Сонымен қатар, ақ тектіліктің, яғни ақсүйектер тұқымының нышаны ретінде әрекет етеді: ақсүйек, ақ орда, ақ үй және т. б.
«Ақ» сын есімі «әдемі/сұлу» мағынасында да қолданылады: ақ тамақ, аққу мойын және т. б.
Қазақ мәдениетіндегі ақ түс – тазалықтың, пәктіктің, әділдіктің, сондай-ақ жоғары әлеуметтік мәртебенің нышаны. Қолданбалы өнерде күміс немесе металл тілімшелермен безендірілген сандық «ақ сандық» деп аталды.
Қазақтардың ақ түспен байланысты бірнеше әдет-ғұрыптары бар: ақ құю – үйге кірген жыланды шығарып салу; ақ белбеу – қайтыс болған марқұмның туыстары, яғни ер адамдардың ақ матадан жасалған жоқтау белбеуі; ақ байлау (ақтық) – киелі жерлерде өсетін ағаштарға ақ матадан жолақ байлау немесе мазарларда ақ матадан жыртыс тарату дәстүрі, «ақ таяққа сүйіну» – ақ таяқты жерлеу, еске алу рәсімдерінде қолдану және т. б.
Түркі халықтарындағы «ақ» сөзі батыспен, әлемнің батыс жағымен, сондай-ақ «ағынды, жылдам ағатын» мағынасымен байланысты. Қазақ тіліндегі ақ синонимі «боз» (сұр, ақшыл) «түсті» ұғым болып табылады. Халықтық мағынада кез келген жарық беті ақ болып саналады. Ақбоз аттар мен биелердің бейнесі түркі мифтері мен фольклорында ғана емес, жалпы әлемдік мәдениетте де танымал.
Ақ түстің басқа түстермен үйлесуі қазақ мәдениетінде маңызды мәнге ие. Мысалы, басқұрдың тоқылған таспаларының ақ және қызыл дизайны сиқырлы болып саналады және «керемет тіршілікті» білдіреді. Ақ түс әртүрлі түстермен үйлесіп, сиқырлы бойтұмар қызметін атқарды, ол әйелдердің бас киімі кимешекте көрініс тапты. Сонымен қатар, жас әйелдер үшін ақ фонда қызыл, жасыл және басқа түстердің жарқын комбинациясы кестеленген. Егде жастағы әйелдердің кимешектерін безендіру үшін ақ пен ақшылдың, жұмсақ реңктердің үйлесімі қолданылды. Бірінші жағдайда жарқын декор жастықты, құнарлылықты және т. б. білдірген, ал екіншісінде жасы ұлғайып, кәрілікке шарасыз көну бейнеленген сияқты.
Орталық Азия халықтары арасында сәулет өнерінде (қабырға қаптайтын тақталарда қолданылды) және қыш өндірісінде көрініс тапқан ақ пен көк түстердің үйлесімі аса танымал. Мысалы, дәстүрлі отбасылық мерекелерге (үйлену тойы, сүндетке отырғызу және т. б.) шеберлерден арнайы тапсырыспен алынған ақ және көк түсті табақ «той леген» деп аталды.
