Қазақ мәдениетінің жарқын нышандарының бірі – киіз үйдің қақ ортасында орналасқан аласа аяқты дәстүрлі дөңгелек дастархан (үстел). Оның шеңбер түріндегі пішіні – күнді, тіршілік көзін білдірген, отбасының, рудың, халықтың бірлігін бейнелеген. Дастарханның қасиетті мәні бар: тұрақты тыйымдардың бірі – дастарханды құрметтемеудің көрінісі; дастархан басындағы ортақ ас жақындасуды, достық қарым-қатынас орнатуды білдіреді [4, 156 б.]. Қазақ дәстүрінде дастархан ошақпен, босағамен, шаңырақпен қатар қорлауға жатпайтын киелі зат, яғни ұсынылатын тағамнан бас тартуға болмайды – «дастарханнан жоғары емес», дастарханнан аттауға тыйым салынған және т.б.
Дастарханның айналасына қонақтарды отырғызу ережелері болды, яғни туыстық дәрежесі, жасы, әлеуметтік жағдайы ескерілді. Дастархан басында әдептілік нормалары қатаң сақталды: тамақты үлкендерден бұрын бастауға, дастархан басында шу шығаруға және т.б. жол берілмеді.
Дастарханның маңыздылығы «Дастарханың бай болсын, қазан-ошағының май болсын, төрт түлігің сай болсын, көңілің толып жай болсын!» деген дәстүрлі игі тілектерінде ерекше аңғарылады.
Салттық дәстүрде дастархан – аруақтарға, Жаратушыға жалбарынатын, «ас беретін» қасиетті орын: дастарханнан ғұрыптық тағамнан (жаназа) дәм татқандар саны көп болғаны абзал.
