Қазақтардың дәстүрлі бояуының киелі иерархиясында «қызыл» өз орнын алады. Ол семантикалық жағынан күнмен және оның туындысы – отпен байланысты, халық мәдениеті мен фольклорында «жас, жаңа туған» деген мағынада жиі қолданылады. Сондықтан оңтүстік өңірлерде әйелдердің той көйлегі (камзолы) қызыл матадан тігіліп, күнді бейнелейтін өсімдік гүлөрнектерімен әшекейленген. Қызыл түс ежелден түркілерде күшті тұмар болып саналды және биліктің геральдикалық белгісі ретінде әрекет ете алды.
Бұл түс қазақтардың басқа да отбасылық ғұрыптарында кездеседі. Мысалы, дәстүр бойынша түйе жаңа туған үйге қызыл кенеп (жалау) байланған. Өмірді, оңтүстік / оңтүстік жақты білдіретін «қызыл» лексемасы бар топонимдерді зерделеу арқылы қызықты мәліметтер алуға болады. Мысалы, қызылтепе – оңтүстік төбе, қызылтағ – оңтүстік тау және т. б. Жалпы, қазақтар арасында қызыл түс – өмірді растайтын түс. Дәстүрлі түкті кілемдердің негізгі реңктері қызылдан қызыл күреңге дейінгі алуан түрлі реңктер болып табылады, бұл Орта әлемді, яғни тірілер әлемін нышандық түрде белгілейді. Қызыл түстің маңыздылығы түркі-моңғол халықтарының байрақтарын безендіруде де көрінеді.
Түркі мәдениетінде қызыл түс туыстық, ұрпақтар сабақтастығы, күш-қуат, жігер, қаһармандық мінез, сайып келгенде, қуаныш, жеңістің көрінісі болып табылады. Көптеген түркі халықтары эпостық аңыздарда батырлықты осы түспен көрсетеді.
Бұл түс әлемдік мәдениетте де танымал: Қытайда сәттілік пен өркендеудің нышаны; полинезиялықтарда «сүйікті» сөзінің синонимі; христиандарда құрбандық қанының түсі; мысырлықтарда шайтан құдайы Сетпен және дұшпандық жылан Апоппен; Жапонияда қызыл түс жапон халқының арғы тегі Аматерасу құдайымен және т. б. байланысты. Басқа түстер сияқты, әлемдік мәдениеттегі қызыл түс оң мәндерден теріс мәндерге дейінгі әртүрлі мағыналарға ие болуы мүмкін. Ол агрессивті (тозақ пен шайтанның түсі) және керемет ұлы (махаббат, күштің түсі) болуы мүмкін.
