Басты бет/ Қазақ мәдениетінің гастрономиялық коды / Қазақ «тағам/тамағының» символикасы /Сарқыт
Артқа

Сарқыт

 

 

Қазақтар арасында тағам/тамақтың киелілігі «сарқыт», яғни ас соңында дастарханнан тағам/тамақ алу дәстүрінде көрініс тапқан. Салтанатты жағдайларда бұл әдет-ғұрып «жұғысты болсын» деген мағынаны білдіреді – бұл архаикалық ортақтық сиқырының белгісі. Табыспен, салтанатпен байланысудың мұндай түрі осы жағымды нәрсені өзіне, жақындарына проекциялаумен байланысты. Балалардың көрнекті батырлардың, ақындардың, балуандардың немесе жетістікке жеткен адамдардың тағам/астарын тауысып жеуі олардың қасиеттері мен дарынын жұқтыруды, қабылдауды білдіреді.
 

Сарқыт жерлеу-ас беру рәсімдерінде «тие берсін» деген ұғымдағы мағынаны білдіреді: ас дастарханынан жеген тамақ марқұмға сауап ретінде жетеді. Мұндай астан кейін тамақты төгіп-шашуға  тыйым салынған, яғни «ысырап қылмау» ырым-тыйымына бағынады (дұға оқылған тамақ босқа құрымау керек).

Шайгозова Ж.Н., Наурзбаева А. Б.
Краткая энциклопедия знаков и символов казахской культуры.
Алматы: КазНИИК, 2023.
Скачать
.