Басты бет/ Қазақ өнерінің белгілері мен нышандары / Қазақ зергерлік өнерінің нышандық шығармашылығы /Шолпы/шашбау
Артқа

 Шолпы/шашбау

 
 

Дәстүрлі мәдениетте шаш сиқырлы күшке ие болды: өмір сүру ұзақтығы мен бақыт туралы түсініктер онымен байланысты болды, сондықтан оларды «қорғау» зергерлік бұйымдар – «шолпы» немесе «шашбау» көмегімен жүзеге асырылды. Олар саны міндетті түрде тақ, яғни үш, бес, жеті болып келетін бір-біріне қадалған, жұқа шілтерлі өрнекпен және тиындармен безендірілген металл медальондар түріндегі салпыншақтар болып табылады. Сондай-ақ, сырғалар сияқты, қыздардың шолпылары декордың байлығымен ерекшеленбеді, бірақ тұрмысқа шығатын бойжеткен өзінің ерекше мәртебесін көрсететін сәнді шолпылар таққан.  
 

Шолпылар шашпен бірге өрілді және қозғалған кезде әуезді дыбыс шығарған. Дәстүрлі наным-сенімдерге сәйкес, шолпылардың дыбысы иесін зұлым рухтардан қорғайды. Тұрмысқа шыққаннан кейін шолпылар әдетте бір жыл ғана тағылатын.
 

Шаш әшекейлерінің тағы бір түрі шашбау, олар ұзын, күрделі, көбінесе екі немесе үш өрімді тоқылған шынжырлар болып табылады. Тиындармен безендірілген шашбау жібек шашақтармен немесе күміс салпыншақтармен аяқталып, бұрымның түбіне бекітіліп, төмен қарай шаштың ұшына дейін түсіп тұрды. Мұндай әшекейлерді қыздар мен жас әйелдер таққан, яғни оларды тағу жастық шақтың ерекше нышаны жастардың артықшылығы болды.

Шайгозова Ж.Н., Наурзбаева А. Б.
Краткая энциклопедия знаков и символов казахской культуры.
Алматы: КазНИИК, 2023.
Скачать
.