Әлемдік мәдениеттегі жыланның бейнесі әртүрлі түсіндірмелерге ие, ал түркі мифопоэтикалық дәстүрінде даналықты, құпия білімді, ұзақ өмірді, жасампаз жаратылысты бейнелейтін ерекше орын алады. Оның бейнесі су элементімен байланысты және ол әлем моделінің негізгі кейіпкері болып саналады. Жыланды қастерлеу әлемнің көптеген халықтарында кездеседі.
Сондай-ақ, жылан өлілер әлемімен байланысы бар «төменгі әлемнің» өкілі ретінде көрінеді. Жыландардың бейнелері неолит және қола дәуірлеріне жататын Орталық Азия мен Оңтүстік Сібір петроглифтерінде жиі кездеседі. Жылан буряттардың, моңғолдардың және т. б. шамандық тәжірибелерінде де белсенді түрде көрінеді. Жыланның көптеген сиқырлы түпнегіздері бар: қорғаныш күші, әлемдер арасындағы делдал және тасымалдаушы, ғажайып күш, бәрін білуші, данышпан, кекшіл жан және т. б.
Қазақтар жыландарға әртүрлі қасиеттерді береді: құпия білім мен сиқырдың иелері, жебеушілер мен көмекшілер. Жыланға деген ерекше көзқарасты «Жылан-баба» немесе «Ана-жылан» (Жылан-Бабахан, Жылан-Бапыхан, т. б.) туралы дәстүрлі пайымдаулардан байқауға болады. Этнографиялық деректерге қарағанда, қазақтар арасында жылан бақсылар мен емшілердің көмекшісі болып табылады. Онымен өлместік идеялары байланысты.
Осы сиқырлы маңыздылығына байланысты жыланның бейнесі қолданбалы өнерде, тоқыма бұйымдары мен зергерлік бұйымдарын безендіруде өте танымал ою-өрнек болып табылады.
