Басты бет/ Табиғат әлемі белгі жүйесі ретінде / Аспан денелері, тәулік уақыты, табиғат құбылыстары /Жұлдыздар мен Плеядалар
Артқа

Жұлдыздар мен Плеядалар

 

 

Әр түрлі халықтардың әлем туралы түсінгінде жұлдыздар әртүрлі және көп қырлы мағынаға ие, бірақ көбінесе бұл аспан денесі адамның жердегі жолын нышандық түрде жарықтандырады. Еуропалық дәстүрде – жоғары ұмтылыстың нышаны және бақыт эмблемасы. Көшпелі түркілер жұлдыздарға ерекше ықыласпен қарайтын, олармен іс жүзінде барлық тіршілік әрекеттерін өлшеді және олардың атауы бай астральды мифологиямен байланысты.

 
Солтүстік жұлдыз – Темір Қазақ – оған байланған ат-жұлдыздар Ақбозат пен Көкбозат (Кіші аю) мәңгілік шеңбер бойымен жүреді. Қазақтар үлкен аюды Жеті қарақшы, Жетіген немесе Жеті қарт деп атады. Жұлдызды аспан картасында Үркер (Плеяадалар), Үшарқар-таразы (Орион) және Сүмбіле (Сириус) ерекше көзге түсті. Барлық дерлік жұлдыздар космогониялық аңыздар мен мифтермен байланысты. Құс жолы – Сүт жолы. Көне түркілер дүние жүзіндегі басқа халықтар сияқты жұлдыздар адам тағдырына әсер етеді, бақыт сыйлайды және алып кетеді, белгілі бір жұлдыз белгілі бір адамның жан дүниесіне сәйкес келеді деп сенді. Сондықтан аққан жұлдызға қарап, қазақ: «Менің жұлдызым жоғары» деген.

Шайгозова Ж.Н., Наурзбаева А. Б.
Краткая энциклопедия знаков и символов казахской культуры.
Алматы: КазНИИК, 2023.
Скачать
.